คำถาม :
หากมาฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบบีเข็มที่ 2 ช้าไป 1 เดือน จะมีการจัดการต่อไปอย่างไร
ชื่อสามัญทางยา :
Hepatitis B virus vaccine
ประเภทคำถาม :
Dosage/ Administration
คำตอบ :
ไวรัสตับอักเสบบี เป็น double-stranded DNA virus เชื้อจะอยู่ในเลือดและสารคัดหลั่งต่างๆ ของร่างกาย การติดต่อจากคนสู่คนผ่าน ทางการได้รับ หรือ สัมผัสเลือด ผลิตภัณฑ์ของเลือด หรือ สารคัดหลั่งต่าง ๆ ที่ปนเปื้อนเชื้อของผู้ป่วยหรือผู้ที่เป็นพาหะ ดังนั้นการติดต่อจึงผ่านทางเลือด เพศสัมพันธ์ การใช้ของมีคมร่วมกันระหว่างบุคคล เด็กแรกเกิดสามารถติดเชื้อจากมารดาที่เป็นพาหะในขณะคลอดหรือในระยะหลัง คลอดได้(1)
วัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบี (HB) เป็นวัคซีนชนิดน้ำเตรียมจากโปรตีนผิวนอกของเชื้อไวรัสตับอักเสบบี (HBsAg) ที่ขึ้นทะเบียนในประเทศไทยปัจจุบันเป็นวัคซีนที่ผลิตด้วยวิธีทางพันธุวิศวกรรม (recombinant DNA vaccine) โดยใส่สารพันธุกรรมที่กำหนดการสร้าง HBsAg เข้าในเซลล์บางชนิด เช่น เซลล์ยีสต์ หรือเซลล์สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม แล้วให้เซลล์เหล่านี้สร้าง HBsAg ออกมา แยกเอาเฉพาะส่วน HBsAg มาทำให้บริสุทธิ์ แล้วมาประกอบทำเป็นวัคซีน สำหรับขนาดและวิธีใช้วัคซีนในผู้ใหญ่ซึ่งกำหนดอายุของแต่ละวัคซีนในตารางที่ 1 ให้วัคซีนครั้งละ 1 ml เข้ากล้ามเนื้อบริเวณต้นแขน ไม่ควรฉีดที่สะโพก เพราะอาจฉีดเข้าในชั้นไขมันใต้ผิวหนังลงลึกไม่ถึงกล้ามเนื้อซึ่งจะก่อให้เกิดการสร้างภูมิคุ้มกันต่ำกว่าการฉีดเข้ากล้ามเนื้อ และต้องฉีดให้ครบชุด (3 ครั้ง คือ เมื่อเดือนที่ 0, 1-2 และ 6-7)(1)

สรุป: การฉีดวัคซีน HBV สามารถฉีดที่เวลา 0, 1-2, 6-7 ได้ ดังนั้นหากผู้ป่วยมาฉีดวัคซีนเข็มที่ 2 ช้าไป 1 เดือน ก็สามารถฉีดเข็มที่ 2 ได้ทันที และฉีดเข็มที่ 3 ที่เดือนที่ 6 หรือ 7 (นับจากเข็มแรก)
เอกสารอ้างอิง :
1. กองป้องกันโรคด้วยวัคซีน กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข.ตำราวัคซีนและการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค พ.ศ.2562. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: กองป้องกันโรคด้วยวัคซีน กรมควบคุมโรค กระทรวง; พ.ศ.2562.