คำถามทางยา
โรคติดเชื้อนิวโมคอคคัส มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่มีชื่อว่า Streptococus pneumoniae เป็นโรคที่พบบ่อยในทุกกลุ่มอายุ และมักพบได้บ่อยในช่วงฤดูฝนและฤดูหนาว การติดเชื้อส่วนใหญ่ทำให้เกิดโรคปอดอักเสบ หูชั้นกลางอักเสบ ปอดอักเสบ ไซนัสอักเสบ โดยอาการจะเริ่มจากมีไข้สูงคล้ายโรคติดเชื้อทั่วไป 2-3 วัน การติดเชื้อดังกล่าวอาจก่อให้เกิดโรครุนแรงและแพร่กระจายที่เรียกว่า Invasive pneumococcal disease หรือ IPD กลุ่มโรคนี้ได้แก่ การติดเชื้อในกระแสเลือด เยื่อหุ้มสมองอักเสบ และปอดอักเสบชนิดรุนแรง ซึ่งอาจทำให้พิการหรือเสียชีวิตได้ ผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อและมีโอกาสเกิดโรคแบบรุนแรง ได้แก่ เด็กเล็กโดยเฉพาะเด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี ผู้สูงอายุ และผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือภูมิคุ้มกันบกพร่อง (1) Prevnar 13 จัดเป็น PCV13 (Pneumococcal conjugate vaccine) ซึ่งสามารถป้องกันการติดเชื้อนิวโมคอคคัสในเด็กอายุ 6 สัปดาห์ถึง 5 ปีได้ 13 สายพันธุ์ได้แก่ 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F และ 23F (2) ส่วน pneumo 23 จัดเป็น PPSV23 (Pneumococcal polysaccharide vaccine) ประกอบด้วยโพลีแซคคาไรด์แอนติเจนของแคปซูลของเชื้อ S. peumoniae จำนวน 23 ซีโรทัยป์ ได้แก่ 1, 2, 3, 4, 5, 6B, 7F, 8, 9N, 9V, 10A, 11A, 12F, 14, 15B, 17F, 18C, 19A, 19F, 20, 22F, 23F และ 33F (3) โดยในคนทั่วไปอายุ≥65 ที่ไม่มีโรคประจำตัว แนะนำให้ฉีด PCV13 และ PPSV23 ห่างกันอย่างน้อย 1 ปี สำหรับผู้ที่มีภาวะ Immunocompetent มีรายละเอียดแสดงในตาราง (4)
สรุป ในคนทั่วไปอายุ≥65 ที่ไม่มีโรคประจำตัว แนะนำให้ฉีด PCV13 และ PPSV23 ห่างกันอย่างน้อย 1 ปี
1.กระทรวงสาธารณสุข. ความรู้เรื่องโรคติดเชื้อนิวโมคอคคัสและวัคซีน PCV [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: สำนักงาน; [สืบค้นเมื่อวันที่ 6 ก.ค. 2565]. จาก: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1172220210831062615.pdf
2.US food and drug administration [Internet].Silver Spring, Maryland; 2019 [cited 2022 July 6]. Available from: https://www.fda.gov/vaccines-blood-biologics/vaccines/prevnar-13
3.สำนักโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธาณสุข.วัคซีนป้องกันโรคจากเชื้อ Streptococcus pneumoniae
[อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: สำนักงาน; [สืบค้นเมื่อวันที่ 6 ก.ค. 2565]. จาก: http://nvi.go.th/uploads/default/files/vaccine- knowledge/optional-vaccines/pnc.pdf
4.Centers for Disease Control and Prevention [Internet].Morbidity and Mortality Weekly Report (MMWR)
; 2015 [cited 2022 July 6]. Available from: https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm6434a4.htm